Acaba Çocuğum Hiperaktif mi?

Anne –Babaların Söyledikleri Cümleler

·        Yerinde durmaz

·        Sürekli koşup tırmanır

·        Çok konuşur

·        Sürekli konuşmaları böler

·        Sırasını bekleyemez

·        Misafirliklere onun yüzünden gidemeyiz

Öğretmenlerin Söyledikleri Cümleler

·        Arkadaşlarıyla konuşur

·        Derste garip sesler çıkartır

·        Sınıfın içinde dolanır

·        Oturarak yazamaz

·        Sık sık tuvalete gider

·        Tenefüse ilk önce o çıkar

Acaba çocuğumda dikkat eksikliği var mı ?

Anne –Babaların Söyledikleri Cümleler

·        Ödevlerini genellikle eksik alır

·        TV ve bilgisayarın karşısında çok dikkatli ama derse gelince her şey değişiyor

·        Aslında çok zeki ama kendini derse vermiyor ah bir istese..

·        Dersin başında oturamıyor ki sürekli bir bahane bulup dersin başından kalkıyor

·        Her hafta kalem – silgi almakta usandık. Ya unutuyor ya da kaybediyor

·        Bir şey söylediğimde başını dinliyor sonunu dinlemiyor

Öğretmenlerin Söyledikleri Cümleler

·        Derste dalıp gidiyor

·        Ders gereçlerini genelde unutuyor

·        Aklı sanki hep başka yerde gibi

·        Aslında zeki bir çocuk birde kendini derse verse

·        Yanındaki arkadaşıyla konuşup duruyor

·        Yazı yazmayı hiç sevmiyor

·        Dikkati hemen dağlıyor

                                                                          

Ergenlik döneminde DEHB

·         Ders çalışamama, unutkanlık

·         Okulda arkadaş ve öğretmenleri ile ilgili sorunlar

·         Tehlikeli aktiviteler ( sık kavga etme, alkol madde kötüye kullanımı, cinsel riskli davranışlar)

·         Gerginlik, huzursuzluk

·         Ders Çalışamama, ya da odaklanamama

·         Düşük kendilik algısı ve depresif yakınmalar

 

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu(DEHB) çok yüksek bir oranda (%5-7) görülen tıbbi bir hastalıktır. DEHB bütün tıbbi hastalıklar gibi erken tanı ve tedaviye son derece iyi yanıt veren bir bozukluktur. Ancak tedavi edilmediği takdirde ciddi tıbbi , akademik ve sosyal sorunlara yol açabilir.

3 tipi bulunmaktadır

1-      Dikkat Eksikliğinin ön planda olduğu tip

2-      Hiperaktivite –Dürtüselliğin ön planda olduğu tip

3-      Dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin birlikte olduğu tip

DEHB NEDEN OLUR ?

Özellikle önceleri hatalı anne baba tutumlarının DEHB ye yol açtığı düşünülse de yapılan araştırmalar DEHB nin nörobiyolojik bir hastalık olduğunu göstermektedir.Araştırmalar Özellikle beynin frontal lobunun işleyişi ve metabolizması ile ilgili bir problem olduğu üzerinde durmaktadır.

 

DEHB nin nedeni tam bilinmemekle birlikte daha çok üzerinde durulan genetik etmenlerdir.Yapılan aile çalışmalarında DEHB si olan çocukların anne ve babalarında  topluma göre 2-8 kat daha fazla DEHB görülmektedir (Biederman- Faraone 2002).

Bununla birlikte hamilelikte geçirilen enfeksiyonlar ve ilaç kullanımı,uzamış doğum öyküsü,  düşük doğum ağırlığı,gebelik sırasında alkol ve sigara kullanımı çocukta DEHB riskini arttırdığı ile ilgiliçalışmalar bulunmaktadır. Ayrıca kurşun düzeyinin yüksek olması da DEHB benzeri tablo oluşmasına neden olabildiği bildirilmektedir.

TANI VE TEDAVİ

DEHB kronik bir hastalıktır ve tedavi edilmediği sürece çocuk veya ergenin yaşadığı sorunlar gitgide artar. .DEHB belirtileri  birçok tıbbi ve psikolojik rahatsızlıkta da görüldüğü için doğru teşhis çok önemlidir.   Bu nedenle belirtilerin olduğunu düşündüğünüzde bir çocuk ve ergen psikiyatristine başvurmak gerekmektedir. DEHB  de tanı, klinik gözlem ,anne baba ve öğretmenden alınan bilgiler gerekli olduğu hallerde yapılan psikometrik değerlendirmeler ile konulmaktadır. maalesef ülkemizde çocuk ve  ergen psikiyatristi sayısı az olduğu için yanlış tanı sıklıkla konulmakta ve buna bağlı olarak yanlış tedaviler sıklıkla uygulanmaktadır.

Tedavi

DEHB da aile, öğretmen iyi bir şekilde bilgilenderilmeli ve yapılabilecek uygulamalar üzerinde konuşulmalıdır. Her çocuk kendine özgü davranışlar sergilediği için bir çocuk ve ergen psikiyatristi tarafından değerlendirildikten sonra tedaviye başlanmalıdır.

1.     İlaç tedavisi

Yapılan araştırmalar( özellikle multimodal treatment study of children with ADHD MTA 2007 ) ve birçok tedavi kılavuzu göstermektedir ki DEHB da en etkin tedavi ilaç tedavisidir. Tedavide kullanılan ilaçlar hareketlilik, dikkatsizlik ve dürtüsellik üzerinde olumlu etkileri bulunmaktadır. Maalesef ülkemizde bu ilaçlar ile ilgili yanlış bilgilendirmeler ( bağımlılık,beyine zarar verme) tedaviyi geciktirmekte ve daha önemli problemlerin gelişmesine yol açmaktadır. Çocuk ve ergen psikiyatristi kontrolü altında önerilen ilaçlar kullanılması gerekmektedir.

2.     İlaç dışı tedaviler

·     Psikoeğitim

Hasta ve ailesinin DEHB ile ilgili bilgilendirilmesi tedavinin en önemli kısımlarından bir tanesi olup ilk basamağı oluşturur

·     Okula yönelik düzenlemeler

·     Davranışcı tedaviler

·     Aile terapisi

Bu tedavi seçenekleri dışında bilimsel olarak etkinliği ispatlanmamış ve herhangi bir psikiyatri birliği tarafından ilk seçenek olarak onaylanmamış yöntemler (bilgisayar tedavisi, biofeedback, müzikle tedavi, vitamin uygulamaları, çeşitli diyetler) maalesef ailelerin ilgisini çekebilmekte ve tedavinin başlamasını gecikmektedir.

Çocuğunuzun herhangi bir fiziksel hastalığında nasıl çocuk doktoruna gidiyorsanız, dikkat eksikliği,hareketlilik ve başka psikolojik sorunlarda, mutlaka değerlendirmeye gittiğiniz kişinin çocuk ve ergen psikiyatristi olmasına dikkat etmeniz gerekmektedir